Αυτή η στρογγυλή τράπεζα επιχείρησε να αναδείξει τη σημασία της υιοθέτησης νέων τεχνολογιών και καινοτόμων ιδεών και εφαρμογών για τη βελτίωση της δημόσιας υγείας. Η συνεδρία, την οποία συντόνισε η Ελπίδα Φωτιάδου, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Οριζόντιων Δράσεων Ηλεκτρονικής Υγείας, Γενική Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Υγείας, Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε., ξεκίνησε με την εισήγηση του κ. Ιωάννη Κουμπούρου, Αν. Καθηγητή, Διευθυντή Ερευνητικού Εργαστηρίου Ψηφιακών Καινοτομιών στη Δημόσια Υγεία – DigInHealth.
Ο κ. Κουμπούρος αναφέρθηκε στην ενδυνάμωση των επαγγελματιών υγείας με ψηφιακές δεξιότητες, που αποτελεί το κλειδί για την προώθηση της Δημόσιας Υγείας. Τα δεδομένα είναι σαφή, επισήμανε: ο ασθενής και ο πολίτης είναι ενημερωμένος και αναζητά λύσεις, ποιότητα αλλά και χαμηλό κόστος. Το σύστημα υγείας, αντιμετωπίζει ωστόσο σειρά προκλήσεων, όπως η εκθετική αύξηση δεδομένων, προβλήματα βιωσιμότητας -που μεταξύ άλλων επιβαρύνεται από τη γήρανση του πληθυσμού-, και τα ζητήματα της ιδιωτικότητας και προστασίας προσωπικών / ευαίσθητων δεδομένων. Παράλληλα, απαιτείται προσαρμογή στις εξελίξεις της τεχνολογίας, που είναι ταχύτατες.
Ο ομιλητής αναφέρθηκε σε μελέτη για τον ψηφιακό μετασχηματισμό στην υγεία και την οικονομική προσέγγιση αυτού. Η ψηφιακή υγεία καλείται να απαντήσει σε πραγματικές προκλήσεις, διαπίστωσε η μελέτη: οι ασθενείς θα ζήσουν έναν χρόνο επιπλέον συγκριτικά με την προηγούμενη δεκαετία, όμως, 4,5 δισ. άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και θα λείπουν 10 εκατομμύρια εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας μέχρι το 2030, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται με προγράμματα, στρατηγικές και χρηματοδότηση να ξεπεράσει αυτή την ολιγωρία του πληθυσμού στις ψηφιακές δεξιότητες.
Οι νεότεροι καταναλωτές δεν είναι ικανοποιημένοι με τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος υγείας και είναι πρόθυμοι να δοκιμάσουν μη παραδοσιακές υπηρεσίες. Σε αυτές συγκαταλέγονται η χρήση της τηλεϊατρικής αλλά και η συνταγογράφηση ψηφιακών θεραπευτικών εφαρμογών που μέσω της υιοθέτησής τους οδηγούμαστε στον πλήρη μετασχηματισμό του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης.
Οι τελευταίες τάσεις δείχνουν ότι το 79% των ανθρώπων αναζητούν απαντήσεις στα social media για θέματα υγείας, το 90% των μεγαλύτερων σε ηλικία αναζητούν απαντήσεις σε θέματα υγείας διαδικτυακά. Οι ασθενείς φαίνεται πως είναι πιο προχωρημένοι ψηφιακά από τους επαγγελματίες υγείας, ενώ οι τελευταίοι δεν έχουν γνώσεις πληροφορικής.
Νέα προγράμματα γύρω από εφαρμοσμένες Καινοτομίες και Ψηφιακές Τεχνολογίες στην Υγεία έχουν ως στόχο την άριστη εξυπηρέτηση του σύγχρονου ασθενή, την προώθηση καινοτόμων υπηρεσιών, τον εκσυγχρονισμό δεξιοτήτων, απομακρυσμένη και σύγχρονη αλληλεπίδραση, εξειδίκευση σε τομείς αιχμής, εκσυγχρονισμό του περιβάλλοντος εργασίας.
Η Μίνα Μπουμπάκη, προϊσταμένη του Τμήματος Ηλεκτρονικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας, που έλαβε τον λόγο στη συνέχεια, έδωσε αρχικά τον ορισμό της δημόσιας υγείας λέγοντας ότι είναι «η τέχνη και η επιστήμη της πρόληψης των ασθενειών, της παράτασης της ζωής και της προαγωγής της υγείας μέσω των οργανωμένων προσπαθειών της κοινωνίας». Αναφέρθηκε στον ρόλο της ψηφιακής υγείας και ειδικότερα των ρυθμιστικών πλαισίων στη δημόσια υγεία. Η ψηφιακή υγεία συνεισφέρει με μια σειρά από καινοτομίες στη δημόσια υγεία, όπως ο Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας (Η.Φ.Υ.), η τηλε-υγεία, η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI), οι εφαρμογές mHealth και wellness, και τα Big Data & RWD.
Η ομιλήτρια τόνισε τη σημασία του Ευρωπαϊκού Χώρου Δεδομένων Υγείας (EHDS), ο οποίος θα συνεισφέρει στην ενδυνάμωση των πολιτών, την εναρμόνιση και πιστοποίηση των συστημάτων του Η.Φ.Υ., στην έρευνα και την καινοτομία και τις πολιτικές δημόσιας υγείας. Συγκεκριμένα, εξήγησε, ο Ευρωπαϊκός Χώρος Δεδομένων Υγείας είναι ένα οικοσύστημα υγείας με σαφείς κανόνες, κοινά πρότυπα, πρακτικές και υποδομές, καθώς και πλαίσιο διακυβέρνησης για την πρωτογενή και δευτερογενή χρήση των ηλεκτρονικών δεδομένων υγείας.
Η πρωτογενής χρήση, είπε η κ. Μπουμπάκη, αφορά το θεσμικό πλαίσιο για την παροχή υπηρεσιών φροντίδας και υγειονομικής περίθαλψης, δηλαδή να προσφέρει εύκολη πρόσβαση στον Η.Φ.Υ., τον διαμοιρασμό δεδομένων υγείας με άλλους επαγγελματίες υγείας εντός και μεταξύ των κρατών μελών για τη βελτίωση της παροχής υγειονομικής περίθαλψης, τον πλήρη έλεγχο των πληροφοριών υγείας τους από τους πολίτες, πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο και τον σκοπό της χρήσης των δεδομένων από τρίτους, ενώ εισαγάγει τον κοινό μορφότυπος για όλες τις υπηρεσίες, κοινά πρότυπα για τον Η.Φ.Υ. και πιστοποίηση της συμμόρφωσης.
Η δευτερογενής χρήση, εξάλλου, απαιτεί θεσμικό πλαίσιο για την επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων υγείας για σκοπούς έρευνας, καινοτομίας, δημόσιας υγείας και ρυθμιστικούς φορείς, όπου οι ερευνητές, οι δημόσιοι οργανισμοί, κλπ. θα έχουν πρόσβαση σε αυτά, με στόχο τη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας, την ανάπτυξη νέων θεραπειών και ιατροτεχνολογικών προϊόντων, την εξατομικευμένη φροντίδα και τη χάραξη πολιτικών υγείας.
Η Ιωάννα Σαλαγιάννη, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Συστημάτων Τομέα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Γενική Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Υγείας, Η.ΔΙ.Κ.Α., μίλησε για τον ψηφιακό μετασχηματισμό στον χώρο της Δημόσιας Υγείας της οποίας βασικοί στόχοι είναι η πρόληψη των ασθενειών, η προστασία, και η προαγωγή της υγείας του πληθυσμού. Το Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης είναι η μεγαλύτερη ηλεκτρονική εφαρμογή στην Ελλάδα και μια από τις πιο ολοκληρωμένες υπηρεσίες Η/Σ στην Ευρώπη, καθώς η Άυλη Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση προσφέρει ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα για την υποστήριξη όλων των δομών του Εθνικού Δικτύου Π.Φ.Υ. Δημιουργούνται τα Εθνικά Μητρώα Ασθενών (ΕΜΑ) για την απαραίτητη συλλογή και ανταλλαγή δεδομένων, ενώ με το MyHealth app γίνεται εφικτή η πρόσβαση του πολίτη στα δεδομένα υγείας του. Δημιουργούνται τα ψηφιακά αποθετήρια των αποτελεσμάτων Διαγνωστικών Εργαστηριακών Εξετάσεων, των βεβαιώσεων Νοσηλειών – εξέτασης ασθενούς, όχι μόνο από τα δημόσια αλλά και από τα ιδιωτικά νοσοκομεία, προσφέροντας ηλεκτρονική χορήγηση από την ενιαία ψηφιακή πύλη (gov.gr), μέσω της διαλειτουργικότητας με τα ψηφιακά αποθετήρια.
Ο Ατομικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας (Α.Η.Φ.Υ.) αποτελεί τον πυρήνα όλων των αναγκαίων διασυνδέσεων της υγείας των πολιτών, από την άυλη συνταγογράφηση, διαγνωστικές εξετάσεις, εμβολιασμούς, ιατρικό ιστορικό και άλλα.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός ενισχύει τη Δημόσια Υγεία μέσω Εφαρμογών της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), συνεισφέρει στο οικοσύστημα του Ευρωπαϊκού Χώρου Δεδομένων Υγείας (EHDS), για την αξιοποίηση των δεδομένων υγείας για έρευνα, καινοτομία, χάραξη πολιτικής και ρυθμιστικές δραστηριότητες.
Η στρογγυλή τράπεζα ολοκληρώθηκε με την ομιλία της Εύης Χατζηανδρέου, ειδικής Δημόσιας Υγείας, Επιστημονικής Συμβούλου στην iDNA Genomic, η οποία αναφέρθηκε στον ρόλο της ιατρικής ακριβείας στη δημόσια υγεία καθώς και στον ρόλο των γενετικών αναλύσεων στην πρόληψη και τη θεραπεία παθήσεων.
Η ιατρική ακριβείας είναι μια καινοτόμος προσέγγιση για τη θεραπεία και την πρόληψη ασθενειών που λαμβάνει υπόψη την ατομική μεταβλητότητα στα γονίδια, το περιβάλλον και τον τρόπο ζωής για κάθε άτομο.
Η χρήση της ανθρώπινης γονιδιωματικής στη δημόσια υγεία ακριβείας μπορεί να βελτιώσει τη μέτρηση των παραγόντων σε ατομικό επίπεδο που διαμορφώνουν την υγεία, χρησιμεύοντας ως αγωγός μεταξύ ιατρικής ακριβείας και δημόσιας υγείας για τη βελτίωση της υγείας σε άτομα και πληθυσμούς. Η ανάπτυξη αυτών των μεθόδων και η ενσωμάτωση με την τεχνολογία μπορεί να βελτιώσει τις προσπάθειες πρόληψης και ελέγχου παθήσεων με διαστρωματώσεις κινδύνου, οι οποίες είναι κρίσιμες για την προώθηση ακριβείας της δημόσιας υγείας.
Η χρήση της γενετικής στην ιατρική ακριβείας προσφέρει στη διάγνωση, στην πρόγνωση και στη φαρμακογενετική, δηλαδή στην εξατομικευμένη θεραπευτική αγωγή που διασφαλίζει αποτελεσματικότητα και περιορισμένες ανεπιθύμητες ενέργειες. Με την βοήθεια της γενετικής στην πρόληψη μπορεί να προσδιορισθεί η γενετική προδιάθεση με πολλά αποτελέσματα στη δημόσια υγεία συνολικά.
Ακόμη στην παχυσαρκία, που καθορίζεται κατά 40-75% από τα γονίδια, ο γενετικός προσδιορισμός της εξατομικευμένης διατροφής των ατόμων μπορεί να οδηγήσει σε οριστική και μόνιμη αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και στοχεύουν σε αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς για καλύτερη υγεία, μέσω των ειδικά σχεδιασμένων συμβουλών διατροφής που βασίζονται στις προσωπικές πληροφορίες γονότυπου, φαινότυπου και τρόπου ζωής του ατόμου.
Με τη χρήση της γενετικής έχουμε τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε γενετικά δεδομένα στο πεδίο της έγκαιρης πρόληψης. Εξελίξεις σε αυτό το πεδίο, επιτρέπουν τον προσδιορισμό της γενετικής επιβάρυνσης ενός ατόμου ενώ η γενετική προδιάθεση μπορεί να διαγνωστεί νωρίτερα από οποιονδήποτε άλλο παράγοντα κινδύνου, πολύ πριν απεικονιστικές και βιοχημικές εξετάσεις εντάξουν το άτομο σε μια κατηγορία κινδύνου. Αυτό είναι εφικτό μέσω του προσδιορισμού της βαθμολογίας πολυγονιδιακού κινδύνου (PRS).
